Центарот за граѓански комуникации на 15 јуни 2017 година во Скопје одржа работилница за невладините организации кои се носители на мали грантови во рамките на проектот „Истражувачко новинарство за поттикнување реформи“, кој се спроведува со финансиска поддршка на ЕУ.

Осум НВО ќе работат на прибирање, обработка и анализира на релеватни податоци за однапред определени области за сите општини од регионот на којшто му припаѓаат. Областите за коишто ќе се прибираат информации од јавен карактер се: економија и финансии, квалитет на живот, здравство и животна средина. Конкретните податочни сетови што треба да се обезбедат преку малите грантови во секоја од овие области се претходно утврдени низ широк консултативен процес и се оценети од страна на граѓанските организации и новинарите како најкорисни за нивната идна работа. Прибраните и обработените податоци по региони ќе претставуваат основа за изработка на унифицирани бази на податоци за сите 80 општини и Градот Скопје. Базите ќе содржат податоци во временска низа од неколку години со цел да бидат корисен ресурс за иницирање на новинарски истражувања и анализи, но и да послужат како основа за преземање на натамошни акции од страна на НВО.

Носители на мали грантови во рамките на проектот Истражувачко новинарство за поттикнување реформи се: Здружение Институт за стратешки истражувања и едукација – Скопје, Младински културен центар Битола, Здружение Новус Струмица, Здружение Иницијатива на невработени интелектуалци од Виница, Здружение Граѓански центар за оддржлив развој ЕГРИ Крива Паланка, Здружение Извиднички одред Димитар Влахов Велес, Здружение Центар за развој на заедницата Кичево и Здружение Центар за развој и унапредување на јавниот живот Тетово.

Од 9. до 11. јуни 2017 година во Охрид беше одржан тренинг за истражувачко новинарство под наслов „Од идеја до истражувачка сторија“. Предавачи на тренингот беа новинарите од продукцијата Инсајдер од Белград, Сенка Влатковиќ Одавиќ и Миодраг Чворовиќ.

Предавачите зборуваа за чекорите што мора да се преземат од почетна идеја до готова истражувачка сторија, начините на кои се избираат темите, разликите помеѓу дневното и истражувачкото новинарство, како се прибираат фактите и доказите, кои информации можат да се користат, како се избираат изворите на информациите, како се прават визуелизации на приказните, како се составуваат приказните и како се вкрстуваат информациите.

На тренингот учествуваа 13 новинари од 12 реномирани медиуми од земјата. Тренингот е дел од проектот „Истражувачко новинарство за поттикнување на реформи“ кој е поддржан од Европската Унија.

Со ова истражување се мапираат карактеристиките на процесот на финансирање на невладините организации од буџетската линија 463, се утврдува нивото на транспарентност и отчетност на општините, се детектираат проблемите и слабостите во процесот и се дефинираат препораки за подобрување на веќе востановените практики.

Со ова истражување, за прв пат во Македонија, на едно место се претставени сумарни и поединечни податоци за средствата доделени од општините на невладините организации, листата на добитниците на проектите, како и транспарентноста на целиот процес од објавувањето оглас до реализацијата на проектите.

Клучни наоди од истражувањето се:

• Општините и Градот Скопје во 2016 година исплатиле вкупно 273 милиони денари, односно 4,4 милиони евра од буџетската линија 463 – трансфери до невладини организации, што претставува 80% од планираните средства за оваа намена.
• Од 81 единица на локалната самоуправа, 61 имала исплати од буџетската линија 463, додека 20 не исплатиле средства за оваа намена. На врвот на листата според вредноста на исплатите се скопските општини Карпош и Центар со по околу 26 милиони денари, а на дното е Општина Вевчани со само 3 илјади денари.
• Општините и Градот Скопје во 2016 година имале вкупно 1.734 трансфери од буџетската линија 463 кон повеќе од 1.600 субјекти. Најголемиот трансфер изнесува 22 милиони денари, а најмалиот 2 илјади денари.
• Најголеми трансфери за невладини организации се направени во скопскиот регион, а најмали во општините кои го сочинуваат полошкиот регион.
• Спортот како област е убедливо на врвот според добиената поддршка од општините. Во оваа област општините и Градот Скопје доделиле финансиски средства во износ од 185 милиони денари (3 милиони евра), со што спортот учествува со 67% во вкупните трансфери за невладини организации.
• Од буџетската линија 463 се финансираат дури и спортски клубови регистрирани како акционерски друштва.
• Запоставени се одредени приоритетни области. За проекти од областа на животната средина се доделени само 45 илјади евра, за демократија и развој – 33 илјади евра, за проекти од областа на образованието 25 илјади евра, а за здравството само 3 илјади евра.
• Евидентирани се и исплати кон правни лица кои работат врз профитна основа, кон физички лица, како и исплати со кои општината се финансира самата себеси, што е спротивно на намената на оваа буџетска линија.
• Постои исклучително ниско ниво на транспарентност во доделувањето на финансиските средства од буџетската линија 463. Дури 64% од општините доделуваат средства без претходно да објават јавен повик. На овој начин останува нејасно како е направен изборот на организации и проекти кои добиле финансиска поддршка од буџетските средства.
• Отсуствуваат пропишани процедури и критериуми за евалуација на проектите за доделување средства од оваа буџетска линија кај 61% од општините. Ваквата состојба нужно води кон арбитрарна распределба на буџетски средства. Оттука, секогаш може да се доведе во прашање оправданоста на доделените средства.
• Листата на организации кои добиле поддршка од општините, износот на добиените средства и нивната намена не се јавно објавени кај 74% од општините кои имале трансфери од буџетската линија 463. Ваквата нетранспарентност е неприфатлива ако се има предвид дека станува збор за трошење јавни пари.
• Доминантен дел од општините не бараат од примателите на средствата извештаи за реализација на финансираните проекти. Следствено на тоа, отсуствува и јавно објавување на извештаите за реализација на проектите финансирани од буџетската линија 463. На овој начин се оневозможува увид во начинот и целта на трошење на буџетските средства и се отвора простор за сомневања во оправданоста на буџетските расходи.

Во прилог се дадени целосната анализа и базите на податоци.

Анализа на трансферите на општините до НВО

База на податоци-Трансфери на општините од буџетска линија 463

База на податоци-Индикатори за транспаретноста и отчетноста на општините во доделување средства од буџетска линија 463

Центарот за граѓански комуникации и партнерските организации БИРН и НВО Инфоцентар објавуваат повик за истражувачки стории во рамките на ЕУ проектот „Истражувачко новинарство за поттикнување реформи “.

Во рамките на овој повик најмалку четири новинари ќе бидат избрани да работат на истражувачки стории кои треба да бидат насочени на прашањето на евроатланските аспирации во контекст на демократските реформи со компаративна анализа на состојбите во земјите членки и во Македонија.

Тоа подразбира истражување на начинот на кој одредени горливи прашања како што се: борба против корупцијата, транспарентност на институциите, владеење на правото, човековите права, слободата на говор и слично, се решени во земјите членки на ЕУ и можноста за примена на тие искуства во Македонија.

Кандидатот треба да развие и разработи предлог за истражувачка сторија, како и нацрт-буџет за покривање на трошоците најмногу до 1.080 евра во денарска противвредност. Образецот за предлог-истражувањето и за буџетот можете да ги симнете ТУКА.

Избраните кандидати ќе имаат можност да користат ментор којшто ќе им помага во процесот на изготвување на истражувањето. Рокот за спроведување на истражувањето и за објавување на истражувачката сторија изнесува најмногу 2 месеци од изборот на најдобрите предлози.

Од кандидатот се очекува посветеност на истражувањето и остварување на сите обврски поврзани со истражувањето како што се: документирање на трошоците, контакти и состаноци со менторот, објавување на сторијата во медиум (во којшто апликантот работи или со којшто соработува), како и придржување до новинарските етички и професионални стандарди.

Најдобрите автори на објавените стории ќе бидат наградени и со покривање на трошоците за учество на престижната летна школа на Балканската истражувачка репортерска мрежа која ќе се одржи во последната недела од август 2017 година.

Кандидатите можат да се пријават со повеќе предлози за истражувачки стории, но на еден кандидат може да му биде прифатен само еден предлог.

Право на пријавување на конкурсот имаат сите новинари во Македонија без разлика дали се вработени или не.

Кандидатите се обврзани заедно со формуларот за апликација да испратат и нацрт-буџет за трошоците поврзани со изготвувањето на сторијата (патни трошоци – локален транспрот и патување во избраната земја ЕУ членка; комуникациски трошоци; дневници, согласно одредбите на ЕУ со кои треба да се покрие хотелското сместување, оброците и локален транспорт и итн.).

Краен рок за пријавување: 7 мај 2017 година до 20 часот.

Апликациите треба да се достават на следната адреса: center@ccc.org.mk со напомена: Повик за истражувачки стории.

На 30 март 2017 година во Скопје беше одржана работилница на тема „Финансирање на невладините организации од страна на општините во Република Македонија“ на која присуствуваа 30 претставници од 27 невладини организации.

На работилницата беше презентирана анализата на податоците за финансиските трансфери до невладините организации во 2016 година изработена од Центарот за граѓански комуникации. Главни акценти на анализата освен финансиските трансфери по различни области се и транспарентноста, ефикасноста и отчетноста во доделувањето на средствата за невладините организации.

По презентацијата на анализата беше отворена дискусија во која беа утврдени препораки за подобрување на транспарентноста и отчетноста на општините при доделувањето на финансиски средства за невладините организации.

Работилницата е дел од ЕУ Проектот „Истражувачко новинарство за поттикнување реформи“ и проектот „Отчетност преку граѓански ангажман“ поддржан од Британската амбасада во Скопје спроведуван од Фондацијата Метаморфозис.

Истражувањето со препораките, како и базата на податоци која ќе ги содржи сите трансфери до невладините организации од страна на единиците на локалната самоуправа во 2016 година ќе бидат јавно објавени во текот на овој месец.

Центарот за граѓански комуникации (ЦГК) во соработка со НВО Инфоцентар и БИРН Македонија во рамките на проектот „Истражувачко новинарство за поттикнување реформи“, финансиран од Европската Унија преку програмата за поддршка на граѓанскиот сектор и слободата на медиумите 2014, објавуваат повик за доделување грантови за граѓански организации (ГО) за акции поврзани со прибирање, обработка и анализа на информации од јавен карактер и подготовка на отворени бази на податоци за области од поширок јавен интерес.

Предвидено е да се доделат осум (8) мали грантови, по еден во секој од планските региони во државата (Скопски, Источен, Југоисточен, Североисточен, Пелагониски, Вардарски, Југозападен и Полошки регион) во износ до 3.000 евра по грант (во денарска противвредност од 184.000 денари). Вкупниот износ на повикот изнесува 24.000 евра.

Апликациите се доставуваат до 7 април 2017 година, а спроведувањето на активностите е планирано во периодот мај-ноември 2017 година.

Повик за доделување грантови

Прилог 1 Образец за пријавување

Прилог 2 Буџет

Прилог 3 Опис на проектот

Прилог 4 Податочни сетови

Од 3. до 5. март 2017 година во Велес беше одржан тренинг за телевизиско новинарство на кој учествуваа 10 новинари од 8 медиуми од земјата. Предавачи на тренингот беа новинарката и уредничката од ВВС Рејчел Рајт и Ана Петрушева од БИРН.

Преку предавањата на тренингот учесниците можеа да научат повеќе за основните телевизиски принципи и вредности на уредувањето, селектирањето на секвенците и кадрите, пишувањето за телевизија и интервјуирањето. Значаен дел од тренингот беше посветен на работилниците во кои секој од учесниците индивидуално работеше на конкретна задача која потоа ја презентираше. Исто така беа прикажани и неколку стории  кои беа анализирани и дискутирани од страна на предавачите и учесниците.

Овој тренинг е дел од проектот финансисран од Европската Унија „Истражувачко новинарство за поттикнување реформи“.