Анализата на сите бројки од оваа база на податоци води до смел заклучок базиран на факти, а тоа е дека државата добива многу малку од експлоатацијата на националните природни богатства. На површина од 105 квадратни километри, или два и пол пати поголема од Дојранското езеро, сите 12 концесионери експоатирале метална руда во вредност од 180,8 милиони евра. Од нив, само 4,95 милиони евра или 2,74% уплатиле во државната каса како надоместок за концесијата, додека пак, дури 38% им останале како профит, односно 68,9 милиони евра. За компаниите богатство, за државата трошки.

Овие 12 концесионери, пак вработуваат вкупно 2.175 луѓе, што е далеку помалку од бројките со коишто рударските здруженија лицитираа во јавноста и достигнуваа и до 13.500 вработени. Додадената вредност што ја создаваат изнесува 108 милиони евра и тоа значи дека уделот на активните рудници за метални суровини во вкупниот бруто домашен производ (БДП) е само 1,3%. За споредба, додадената вредност на секторот земјоделство, шумарство и рибарство, според податоците од Државниот завод за статистика, изнесува 923,9 милиони евра, што е осум и пол пати повеќе отколку додадената вредност во секторот вадење на метална руда и учествува во БДП со 10,9%.

Центарот за граѓански комуникации, НВО Инфоцентарот и БИРН Македонија на 3. Октомври 2018 година во Куманово организираа работилница за новинари и граѓански организации на тема „Како до поквалитетни истражувања и подобра соработка?“

На работилницата се зборуваше за присуството на истражувачкото и аналитичкото новинарство во медиумите и користењето на граѓанските организации како извор, беа претставени актуелните истражувања и анализи на граѓанските организации и нивниот потенцијал да бидат искористени за натамошни новинарски истражувања, а се дискутираше и за јавното застапување во функција на истражувачкото новинарство. Исто така беа презентирани и досегашните новинарски искуства од соработката со грашанските организации како и важноста на медиумите за работата на граѓанските организации и примената на алатки за комуникација со јавноста.

На работилницата присуствуваа 18 новинари и претставници на граѓански организации од Куманово и останатите општини во Североисточниот регион.

Непосредно по падот на комунизмот во Европа, Македонија и Албанија се согласија со исцртаната траса на Пан-европскиот Коридор 8 на конференциите во Крит (1994 година) и во Хелсинки (1997 година) и се обврзаа на среден рок да инвестираат во изградбата на патна, железничка и енергетска врска за поврзување на Црното со Јадранското и Јонското море. Две и пол децении подоцна, патниот сообраќај остана доминантен вид превоз и во Македонија и во Албанија, но двете земји не успеаја да се спојат со автопат.

*И по речиси три децении од падот на комунизмот, владите во Скопје и Тирана имаат различни погледи за идното патно поврзување меѓу двете земји

Во меѓувреме, бројот на патници и фреквенцијата на возила меѓу двете земји постојано расте, но прогнозите за сообраќајот од експертите сепак не се доволни за зелено светло за изградба на автопат. Без доволно пари во националните буџети, Македонија и Албанија се приморани да чекаат помош од странство за да го изградат планираниот проект. Европската Унија долги години се обврзуваше дека ќе ја помогне изградбата, но единствено доколку ваквиот автопат се покаже како финансиски исплатлив. На магичниот круг на проблеми со патното поврзување меѓу двете земји, државните раководства неодамна додадоа уште еден нов – по која траса да минува идниот автопат.

Со поддршка на проектот „Истражувачко новинарство за поттикнување реформи“ две новинарки од Македонија  учествуваа на годинешната Летна школа за истражувачко новинарство на БИРН што се одржа од 19-ти до 25-ти август во Пинае Брашов Романија.

На престижната Летна школа на БИРН новинарките Искра Опетческа и Катерина Топалова имаа можност  да научат техники за истражување на податоци, водење на интервјуа, за пишување и видео презентација на сториите.

Тие заедно со колегите од Европа ги споделија своите искуства и беа дел од тимовите кои работеа на откривање на нови начини на известување користејќи ја новата технологија, а со тоа и новите новинарски алатки. Се работеше на теми од областа на загадувањето, доброто владеење и борба против корупцијата како и теми од областа на човековите права и слободата на изразување.

Во рамките на обуката беа одржани и  практични вежби за известување врз основа на финансиски извештаи или познатото новинарско правило „следи ги парите“.

Повик за истражувачки стории

Центарот за граѓански комуникации и партнерските организации БИРН и НВО Инфоцентар објавуваат повик за истражувачки стории во рамките на ЕУ проектот „Истражувачко новинарство за поттикнување реформи “.

Во рамките на овој повик најмалку четири новинари ќе бидат избрани да работат на истражувачки стории кои треба да бидат насочени на прашањето на евроатланските аспирации во контекст на демократските реформи со компаративна анализа на состојбите во земјите членки и во Македонија.

Тоа подразбира истражување на начинот на кој одредени горливи прашања како што се: борба против корупцијата, транспарентност на институциите, владеење на правото, човековите права, слободата на говор и слично, се решени во земјите членки на ЕУ и можноста за примена на тие искуства во Македонија.

Кандидатот треба да развие и разработи предлог за истражувачка сторија, како и нацрт-буџет за покривање на трошоците најмногу до 1.080 евра во денарска противвредност. Образецот за предлог-истражувањето и за буџетот можете да ги симнете ТУКА.

Избраните кандидати ќе имаат можност да користат ментор којшто ќе им помага во процесот на изготвување на истражувањето. Рокот за спроведување на истражувањето и за објавување на истражувачката сторија изнесува најмногу 2 месеци од изборот на најдобрите предлози.

Од кандидатот се очекува посветеност на истражувањето и остварување на сите обврски поврзани со истражувањето како што се: документирање на трошоците, контакти и состаноци со менторот, објавување на сторијата во медиум (во којшто апликантот работи или со којшто соработува), како и придржување до новинарските етички и професионални стандарди.

Најдобрите автори на објавените стории ќе бидат наградени и со покривање на трошоците за учество на престижната летна школа на Балканската истражувачка репортерска мрежа која ќе се одржи во последната недела од август 2018 година.

Кандидатите можат да се пријават со повеќе предлози за истражувачки стории, но на еден кандидат може да му биде прифатен само еден предлог.

Право на пријавување на конкурсот имаат сите новинари во Македонија без разлика дали се вработени или не.

Кандидатите се обврзани заедно со формуларот за апликација да испратат и нацрт-буџет за трошоците поврзани со изготвувањето на сторијата (патни трошоци – локален транспорт и патување во избраната земја ЕУ членка; комуникациски трошоци; дневници, согласно одредбите на ЕУ со кои треба да се покрие хотелското сместување, оброците и локален транспорт и итн.).

Краен рок за пријавување: 20 мај 2018 година

Апликациите треба да се достават на следната адреса: center@ccc.org.mk со напомена: Повик за истражувачки стории.

Центарот за граѓански комуникации (ЦГК) во соработка со НВО Инфоцентар и БИРН Македонија во рамките на проектот „Истражувачко новинарство за поттикнување реформи“, финансиран од Европската Унија преку програмата за поддршка на граѓанскиот сектор и слободата на медиумите 2014, објавуваат повик за доделување грантови за граѓански организации за акции поврзани со прибирање, обработка и анализа на податоци од локален, регионален или од национален интерес, за областите кои што се фокус на нивниот интерес и работење.

Предвидено е да се доделат осум (8) мали грантови во износ до 3.000 евра по грант (во денарска противвредност до 184.000 денари). Вкупниот износ на повикот изнесува 24.000 евра.

Апликациите да се достават до 1 април 2018 година. Активностите треба да се спроведуваат во период од 1 мај 2018 – 31 октомври 2018 година.

Повик за доделување грантови

Прилог 1 Образец за пријавување

Прилог 2 Буџет

Прилог 3 Опис на проектот

Преку програмата за регрантирање во рамките на проектот „Истражувачко новинарство за поттикнување реформи“, финансиран од Европската Унија, осум организации – грантисти прибраа податоци и информации од јавен карактер, а од поширок јавен интерес, од осумте плански региони во Република Македонија.

Прибраните и обработените материјали, организирани по региони,  содржат  податоци за сите 80 општини во земјата и Градот Скопје. Податоците, во временска низа од 2013 до 2016 година, се корисен ресурс за иницирање на новинарски истражувања и анализи, но и да послужат како основа за преземање на натамошни акции од страна на граѓанските организации.

Податоците ги прибраа и обработија: Младински културен центар од Битола – Пелагониски регион, ИНИ од Виница – Источен регион, ЕГРИ од Крива Паланка – Североисточен регион, НОВУС од Струмица – Југоисточен регион, Центарот за развој на заедницата од  Кичево – Југозападен регион, ИО Димитар Влахов од Велес – Вардарски регион, Институт за стратешки истражувања и едукација од Скопје – Скопски регион и Центарот за развој и унапредување на јавниот живот од Тетово – Полошки регион.

Преземете ги податочните сетови по плански региони:

Податочни сетови